Yazarlar
Yastık altı altın ve döviz meselesi
2022.02.15 17:00 - Son Güncellenme: 2022.02.15 17:01Geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yastık altındaki altınların finansal sisteme kazandırılması amacıyla yeni bir sistem ilan edildi. Sistemin içeriği ve uygulama yöntemlerine ilişkin detaylar pek çok yerde yayınlandığı için ben burada söz konusu bilgileri tekrar etmeyeceğim. Onun yerine bu meselenin neden bu kadar önemsendiğini ve neden istenilen sonuçların elde edilmesinde zorlanıldığını izah etmeye çalışacağım.
Fiziki olarak altın tutma bizim çok eskiye dayanan bir alışkanlığımız. Bu kültürel davranışı tetikleyen eskiden kalma pek çok faktör var. Diğer yandan enflasyon karşısında tasarrufları korumak için ve yatırım saikiyle de fiziki altın tutuluyor. Bununla birlikte "faiz hassasiyeti" olan tasarruf sahiplerinin önemli bir bölümü de bankalardan mevduat faizi almak yerine tasarrıflarını fiziki altın veya efektif döviz olarak tutuyor.
Buraya kadar her şey normal gibi görünüyor çünkü bireylerin böylesi davranışının önünde hiçbir engel yok ve olmamalı da. Ancak bireylerin bu davranışlarını toplu halde değerlendirdiğimizde kayda değer miktarda bir altın ve dövizin finansal sistemden çıktığını ve artan fiziki altın ithalatının da cari açığı artırdığını görüyoruz. Zira Türkiye'de üretilen altın arzı ile talep arasında ciddi fark olduğunu biliyoruz.
Yastık altı altınların zarar verdiği bir diğer makro ekonomik gösterge de Türkiye'deki toplam tasarrufların gayrisafi hasılaya oranı. Yastık altı altınlar finansal sistemin dışında kaldığı için istatistiki göstergelere yansımıyor. Dolayısıyla resmi verilerde Türkiye'nin tasarrufları gerçekte olduğundan daha düşük görünüyor. Benzeri durum döviz için de geçerli. Özetle yastık altında altın ve döviz tutarak farkında olmadan, istemeden ve bilmeden ekonominin genel işleyişine zarar veren bir sürece katkı sağlamış oluyoruz.
Elbette böylesi bir alışkanlığın ekonomi üzerindeki uzun vadeli etkileri olumlu değil. Uzun bir süreden bu yana ekonomi yönetimi de bunu tersine çevirmeye çalışıyor. Bu alanda pek çok düzenleme hayata geçirildi. Ancak alışkanlıkları terk etmek kolay değil. Çözüm için biraz daha zamana ihtiyaç var gibi görünüyor.
Aşağıdaki tabloda Türkiye'nin yıllar itibariyle yaptığı altın ithalatını görüyorsunuz. Her ne kadar 2021 yılı rakamı görece olarak oldukça düşük görünse de Türkiye son 10 yılda ortalama 184 ton altın ithal etmiş. Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığı yastık altında 5 bin ton altın olduğunu tahmin ediyor. Yastık altındaki döviz miktarı için ise bir tahminimiz bile yok. Böylesi yüksek bir miktarın istatistiklere yansımayacak şekilde finansal sistemin dışında kalması meselesi mutlaka çözülmesi gereken bir konu. Zira sadece 5 bin ton altın bugünkü fiyatlarla 300 milyar dolara yakın bir rakama denk geliyor. Türkiye'nin 2020 yılı gayrisafi hasılasının 720 milyar dolar olduğunu göz önüne alırsak bu rakamın önemini daha kolay anlarız.
Yazarın diğer yazıları
- Merkez döviz almasa ne olur? 07 Mayıs 2024 Salı, 17:21
- Gözler Fed'e çevrildi 30 Nisan 2024 Salı, 11:48
- Seçimsiz bir dönemde ekonomi politikaları 02 Nisan 2024 Salı, 10:24
- Seçim sonrası için senaryolar 19 Mart 2024 Salı, 11:32
- ABD enflasyonu ve karşımızdan esen rüzgarlar... 12 Mart 2024 Salı, 21:34
- Enflasyon gelişmeleri ve beklentiler 05 Mart 2024 Salı, 22:56
- 2024 tahminlerimizden zor geçebilir! 13 Şubat 2024 Salı, 19:24
- Kızıldeniz sorunu giderek büyüyor 17 Ocak 2024 Çarşamba, 10:15
- İmalat sanayi yavaşlamaya devam ediyor, tüketim ise hız kesmiyor! 02 Ocak 2024 Salı, 20:47
- Ekonomide 2024 beklentileri... 26 Aralık 2023 Salı, 14:05
Yazarlar
- Özkılınç dönmez mi? Çınar'ın akıbeti ne olacak? Aysın Komitgan
- Başkan Bozbey'den Bursaspor şifreleri Serkan Yetişmişoğlu
- Bu kadarı bile play-off kadar değerlidir Engin Aksöz
- Bursaspor' da beklenen oldu Çetin Sabırlı
- Üniversite-Kent Bütünleşmesi: BTÜ Rektörü Ça... Hasan Boztürk
- Bursa ilk üçte! Elif Didem Danacıoğlu
- En büyük pazarda en büyük şov! Emre Özpeynirci
- Kim demiş o daire başkanı torpilli diye? Pınar Yeniyiğit
- Bursaspor'da çarşı pazar karıştı Kaan Vardar
- Merkez döviz almasa ne olur? Levent Yılmaz
- Şehirlerarası otobüsler ne kadar güvenli? Ümit Akkuş
- Mesir macunu diplomasisi Ramazan Başan
- Bu hafta burçları neler bekliyor? Fatma Zühre Doğan
- Savaş tiyatrosu Metehan Demir
- Geleneksel Türk evleri ve 17. YY. Osmanlı ev... Kamuran Vatansever
- Kapatmak çözüm mü? Mahmut Uçakcan
- Güvenmek kolay mı? Şeyma Polat
- Bursa Büyükşehir'de dağ yöresinden 4 isime ö... Hasan Yalçın
- Misafirlerinizi etkileyecek Trileçe tarifi! Nurdan Ercan
- Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın "İHA"sı yeni ... Hacı Bektaş Aykut
- Enflasyon muhasebesinde beklentiler... Kemal Tığoğulları