Bursalı ilk Togg modeli, 2023 yılının ilk çeyreğinde satışa sunulacak.

TÜRKİYE'de kimilerinin en başından beri benimsediği ve beklediği, kimilerinin ise üretileceğine bile inanmadığı ve siyasi hamle olarak gördüğü yerli ve elektrikli otomobil markası Togg, dün 2 yıl aradan sonra geniş çaplı katılımın olduğu bir basın toplantısı düzenledi. Toplantı Bursa Gemlik'te inşası devam eden fabrika alanında yapılırken, Togg CEO'su Gürcan Karakaş, 2 yılda aldıkları mesafeyi ve 2022 yılına ilişkin hedeflerini anlattı. Karakaş'ın sorulara verdiği cevabı değerlendirmeye çalıştım.

NE ZAMAN SATILACAK?

KARAKAŞ: Planlar dâhilinde, verdikleri her sözün arkasında durarak yollarına emin adımlarla devam ettiklerini aktaran Karakaş, "Gemlik'te inşası süren üretim birimlerinin Mayıs 2022'de tamamlanmasını planlıyoruz. Temmuz sonunda deneme üretimlere başlayıp, 2022 sonunda ilk seri üretim aracımızı banttan indireceğiz. Homologasyon testlerinin tamamlanmasının ardından 2023 yılının ilk çeyreğinde ise C-SUV segmentinde yer alacak ilk aracımızı piyasaya sunacağız" açıklamasını yaptı.

YORUMUM:  Aslında Karakaş'ın verdiği üretim planı önceden hem kendisi hem de Sanayi Bakanı tarafından defalarca açıklanmıştı. Dünkü açıklamanın tek farkı yaşanan pandemi süreci ve tedarik problemlerine rağmen planda bir aksama veya değişiklik olmadığını teyit etmesiydi. 2 bin kişi tarafından fabrikanın inşasının tam gaz devam ettiği, boyahane ve gövde bölümlerinin hat kurulumu ile üretimde yer alacak 250 robotun 62'sinin kurulumunun başladığı yeni verilen bilgiler içindeydi.

FİYATI NE OLACAK?

KARAKAŞ: Şu ana kadar yapılan toplam yatırım hakkında bilgi vermekten kaçınan ve bunun şirket sırrı olduğunu söyleyen Karakaş, piyasa sürülecek ilk modelin fiyatı hakkındaki ısrarlı sorulara ise, "Daha önce de söylediğim gibi mevcut içten yanmalı (benzinli-dizel) C-SUV sınıfındaki modellerle rekabet edecek düzeyde olacak. C-SUV bir modelle pazara çıkıyoruz çünkü Türkiye'de bu sınıf çok talep ediliyor ve tamamı ithal ediliyor. C segmentinde bir SUV almak isteyenlerin ulaşabileceği bir araç olacak. Ayrıca bu model güçlü model algısını yerleştirmek için de önemli bir karar" cevabını verdi.

YORUMUM: Şu an ortalama C-SUV fiyatlarının ortalama 600-700 bin TL olduğu düşünülürse, 2023'te piyasaya sürülecek Togg modelinin önceliğinin bu fiyatları verebilecek kesim olacağını söylemek mümkün. Yani herkesin ulaşabileceği bir araç olmayacak. Zaten Gürcan Karakaş'ın daha sonra devreye girecek modellerin daha ulaşabilir fiyatlarda olacağını açıklaması da bunu teyit ediyor. Dünkü toplantıdan benim anladığım ilk piyasaya sunulacak model sahip olduğu özellikler ve teknolojilerle herkesin ulaşabileceği bir model olmaktan ziyade, Togg'nun global otomotiv endüstrisindeki ulaştığı seviyeyi ortaya koyacak. Türk halkın ulaşabileceği modeller ise 2-3 yıl sonra özellikle B-SUV'un devreye girmesiyle kendini gösterecek.

KÂRLILIK HEDEFİ VAR MI?

KARAKAŞ: Togg projesi için yapılacak toplam yatırımın geri dönüşü hakkındaki sorulara ise Karakaş, "2030'a kadar tek bir platformdan 5 farklı model üretimiyle toplam 1 milyon adet araç üretmeyi planlıyoruz. Hedefimiz tabi ki kârlılık ama ilk önceliğimiz değil. Zaten ortaklarımız da daha önce 15 yıllık toplam yatırım döneminde şirketten hiç temettü almayacaklarını açıklamışlardı. Bu yüzden öncelikle üretime ve modellere odaklandık" cevabını verdi.

YORUMUM:  Yani Togg'un üzerinde kısa ve orta vadede kâr elde etmek gibi baskı yok. Tek baskı üstlendikleri görevi yerine getirmek. Ama normal şartlarda otomotiv şirketleri yaptıklarını yatırımın ne zaman geri döneceğini, kaç adet otomobil üreterek buna ulaşacaklarını, ne zaman kâr elde edeceklerine ilişkin hedeflerini açıklarlar. Elbette Togg'un da böyle bir fizibilite çalışması vardır ama bunu kamuoyuyla paylaşmak istemedikleri açık.

TAM KAPASİTE NE ZAMAN?

KARAKAŞ: İlk modeli satışa sunacakları 2023'te kaç adet üretim yapacaklarını ve ne kadarlık bir satış hedefledikleri hakkında yorum yapmaktan da kaçınan Karakaş, özellikle sedan ve hatcback modellerin de devreye girmesiyle 2015'te yıllık 100 bin adede, 2029'da ise 5 modelle birlikte yılda 175 bin adede ulaşacaklarını söylemekle yetindi. 175 bin adet saten Togg fabrikasının planlanan maksimum kapasitesi.

YORUMUM: 2023'te ilk modelden ne kadar üretilip, satılacağının açıklanmaması, hem bu aracı bekleyenler hem de projenin seyri açısından önemli. Ama belli ki ilk model çok ulaşılabilir olmadığı için adetler az olacak ve bu yüzden paylaşmaktan kaçınıyorlar. Ayrıca rakiplere de stratejik bir koz vermek istemiyorlar.

HANGİ TEŞVİKLER ALINACAK?

KARAKAŞ: "Arazi tahsisi, alım garantisi ve yatırıma yönelik teşvikler gibi şu ana kadar birçok devlet desteği aldınız ve almaya devam ediyorsunuz. Kısa süre önce, "Devlet bizi yüksek vergi ile baş başa bırakmaz" diyerek satışta da destek beklediğinizi ortaya koydunuz. Nedir beklentiniz?" sorusuna ise Karakaş, "Türkiye'de bu tip büyük yatırımlarda her şirket arazi tahsisi ve benzer teşvikleri alıyor, bize özel bir şey değil. Bundan sonraki süreçte araç satışına bağlı başka mekanizmalar devreye girebilir. Ama tüketiciye yönelik vergi desteğinin muhatabı biz değiliz" cevabını verdi.

YORUMUM:  Burada tüketiciye yönelik direkt ÖTV desteğinden ziyade, Togg'a asıl teşvikin üretim tarafında sağlanıp, aracın baz fiyatı düşük tutularak daha rekabetçi olması planlanıyor olabilir. Çünkü rekabet kanunu gereği Togg'a özel bir vergi teşviki verilmesi zor. Verilse bile her elektrikli ithal marka yararlanır, bir avantajı kalmaz.

DÜNYA İLE NASIL YARIŞACAĞIZ?

KARAKAŞ: "Dünyanın her yerinde yüzlerce farklı elektrikli otomobil geliştirilirken bununla nasıl rekabet etmeyi planlıyorsunuz? Müşteri neden sizi tercih edecek? Fiyattan dolayı mı yoksa ürüne ait özelliklerde mi farklı olmayı planlıyorsunuz?" soruma ise Karakaş net olarak şu cevabı verdi: "İkisi birden. Bugün Avrupa'da elektrikli araç fiyatları içten yanmalı araçlardan minimum yüzde 20 pahalı. Ama bu işin merkezi haline gelen Çin'de fiyatlar çok daha düşük. Biz Avrupa'da üretilen elektrikli araçların sahip olduğu özellikleri, Çin'de üretilen araçların fiyatlarıyla buluşturmayı hedefliyoruz."

YORUMUM: Sonuçta Togg'un önceliğinin iç pazar olacağı, ihracata ise en erken 2025 yılında başlayacağı düşünülürse, amaçlarının Türkiye'de satılacak Avrupalı ithal elektrikli modellerin sahip olduğu özellikleri (menzil, şarj süresi, güvenlik ve teknoloji gibi) çok daha uygun fiyatlara satmak istediği ortada. Karakaş'ın yer alacakları segmentlerden araç almak isteyen herkesin ulaşabileceği modeller üreteceklerini açıklaması da bunun işareti.