Çam fıstığının kilosu bin liraya dayandı

Son yıllarda verimi düşen çam fıstığı, altınla yarışır hale geldi. Pilav, dolma, helva gibi yemeklerde tercih edilen çam fıstığının fiyatı artıyor.

Üreticiler, üretim miktarında düşüş olduğunu belirtiyor. Fıstık çamı dikim alanlarının genişletilmesi gerektiğine değinen üreticiler, çam balı yapımında kullanılan Basra böceklerinin ağaçlara zarar verdiğini ifade etti. Türkiye'nin en büyük ihracat pazarının Avrupa olduğunu söyleyen üreticiler, "Çam fıstığı üretiminde dünyada önde geliyoruz. Şili'de fizibilite çalışmaları yapıp, ağaçlandırma yapıyorlar. Avrupa pazarının oraya kaymasından endişe ediyoruz. Yeni üretim sahaları açmalıyız" diyor. Marketlerde 23 - 25 gramlık paketlerde satılan çam fıstıklarının kilogram fiyatı 800 - 900 lirayı buluyor.

Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) verilerine göre, Türkiye geçen yıl yüzde 46 artışla 42 milyon 91 bin dolarlık çam fıstığı ihraç etti. 2019 yılında ise bu rakam 28.7 milyon dolar idi.

Önde gelen üreticiyiz

Karatosunlar Çam Fıstığı İşleme Tesisi sahibi Serkan Karatosun, yeni üretim sahalarının açılması gerektiğinin altını çizdi. Çam fıstığının stratejik bir ürün olduğunu söyleyen Karatosun, "Üretimde bir azalma söz konusu. Yeni üretim sahalarının açılması gerekiyor. Dünyada önde gelen üreticilerden biriyiz" dedi.

Verimin düşmesinde Basra böceğinin de etkili olduğunu dile getiren Karatosun, "Çam balının ana kaynağı olan Basra böceği çam ağacının özünü emiyor. Bu nedenle fıstık çamları da hastalıklara açık olduğu için zarar görüp, kuruyorlar. Çam balı üretimine değil, fıstık çamı ağacından bal üretimine karşıyız" diye konuştu.

Yer fıstığı tornada kılık mı değiştirdi?

Daha önce gündeme gelen konulardan biri de; yer fıstığının çam fıstığı görünümünde tüketiciye sunulması. Çeşitli işlemden geçirilerek şekil olarak pahalı çam fıstığına benzetilen yer fıstıkları tüketiciyi yanıltıyor. Yüksek fiyat nedeniyle piyasada sahte ürünlerin de çoğaldığını söyleyen üreticiler, tüketicileri dikkatli olması gerektiği konusunda uyarıyor.

'Fiyatta ciddi artış olabilir'

Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkan Yardımcısı Birol Celep, çam fıstığı ihracatının hızla devam ettiğini söyledi. "İklim koşulları, tarımsal ürünlerde rekolte ve değişiklikten dolayı ciddi girdi maliyetleriyle önümüze çıkıyor" diyen Celep, "Arz, talepten çok daha az olduğu için fiyatlar artıyor. Gelecekte böyle spesifik ürünlerde ciddi fiyat yükselişleri görebiliriz" yorumunu paylaştı.

Neden kozalak boş çıkıyor?

Üretimin yüzde 80'inin ihracata gittiğini belirten Serkan Karatosun, şöyle konuştu:

"Şili taraflarında fizibilite çalışmaları yapılıyor. Çam fıstığı alanına ağırlık verdiler, ağaçlandırma çalışmaları var. Avrupa pazarının oraya kaymasından endişe ediyoruz. Pazarı kaptırmamamız gerekiyor. Daha çok üretim alanı olursa bir alanda az verim olsa bile diğer alandaki verim birbirini tamamlar. Üreticiden kilogramını yaklaşık 500 liraya alıyoruz. Ürün bol olursa fiyat da düşer."

S.S. Kozak Bucağı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi sorumlusu Şükrü Yılmaz, yaklaşık 10 yıldır üretim miktarında düşüklük olduğunu belirtti. Kozalaklar olsa bile içlerinin boş çıktığını söyleyen Yılmaz, "Bunun sebebi araştırılıyor fakat kesin bir şey söylenmedi. Bu konuyla ilgili bir ilgi bekliyoruz. Üretici de zor durumda kalıyor. Üreticide kilogram fiyatı yaklaşık 600 lira" ifadelerini kullandı.