Yer altındaki 98 yıllık tarihin fotoğrafı çekildi

Türkiye ve Avustralya başbakanlarının 2005 yılında üzerinde anlaştığı ve Yeni Zelanda Başbakanı'nın da sonradan bu görüş birliğine katıldığı, ana amacı Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı için var olan gelişme planları çerçevesinde kilit alanların korunması için belirgin bir temel geliştirmek olan proje, dördüncü yılına ulaştı. 2010 yılında başlanan ve bu yıl dördüncüsü gerçekleştirilen çalışmalar 10-30 Eylül arasında yapıldı.

ÇALIŞMALARA KATILANLAR

Proje Başkanlığını Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Tarih Bölümü Öğretim üyesi Yrd.Doç.Dr. Mithat Atabay'ın yaptığı 'Anzak (Arıburnu) Savaş Alanı Üzerine Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın Ortak Tarihsel ve Arkeolojik Araştırması Projesi'ne bu yıl Türkiye'den Doç.Dr. Reyhan Körpe, Doç.Dr. Muhammet Erat ve Ersümer Karanfil katıldı. Çalışmada ayrıca, Avustralya'dan Arkeolog Profesör Dr. Antonio Sagona, Askeri Uzman Emekli Tuğamiral Simon Harrington, Avustralya Savaş Müzesi Tarihçisi Dr. Richard Reid ile Yeni Zelanda Kültürel Miras Bakanlığı Baş Tarihçisi Dr. Ian Mcgibbon ve iki kişiden oluşan jeofizik ekibi de yer aldı.

EN SICAK ÇATIŞMALARIN YAŞANDIĞI BÖLGEDE ÇALIŞILDI

Kültür ve Turizm Bakanlığı temsilcisinin nezaretinde ve Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Park Müdürlüğü kurum üyesinin de katılımıyla bu yıl yapılan araştırmalar, 25 Nisan- 12 Aralık 1915 tarihleri arasında cephenin en sıcak çatışmalarının yaşandığı kısımda sürdürüldü. Avustralyalılara ait Lone Pine (Tekçam) bölgesinde, Ağustos ayında el değiştiren bölgede yoğun çalışmalar yapıldı. Bu alan Anzak siper sisteminin en görünür alanı olarak dikkat çekti. Bombasırtı (Quinn's Post), tarafların ön cephelerinin birbirine en yakın olduğu noktada mesafenin yalnızca 27 metre olduğu belirlendi. Yapılan araştırmada 6 sıra Malone Taraçaları ve en üstte de Deniz Manzarası Taraçalarının yerleri tespit edildi. Sahada, Şevki Paşa haritasında yer alan pek çok siper, lağım çukuru, makineli tüfek yeri ve telekomünikasyon siperleri tespit edildi. Ayrıca savaş sırasında siper yapımında kullanılan aletler, savaşta kullanılmış mermi parçaları, şarapnel parçaları ve siperlerde askerlerin kullandığı diğer malzemeler bulundu. Türk hatlarında kullanılan tuğlalar ve tel örgüler görüldü.

DENİZ MÜZESİ'NE TESLİM EDİLDİ

Envanterlik malzemelerin Kültür ve Turizm Bakanlığı nezaretinde Çanakkale'deki Çimenlik Deniz Müzesi'ne telim edildiğini açıklayan Proje Başkanı Yrd.Doç.Dr. Mithat Atabay, Gelibolu Yarımadası'nda Ortak Tarihsel ve Arkeolojik Araştırması Projesi kapsamında, gerek Şevki Paşa haritası, gerekse Avustralya ve Yeni Zelandalılara ait haritalarda yerleri 98 yıl önceden belirlenen savaş alanları, siperler ve lağım çukurlarının jeofizik radarla yüzey taramasının yapılmasındaki amacın, bunların 98 yıl sonraki durumunu görmek olduğunu ifade etti. Yrd.Doç.Dr. Atabay, jeofizik radarlarla yaptıkları taramalar ve elde ettikleri görüntülere göre ise, "Bu yıl araştırma yaptığımız bölgede yer altında kalan toplam 5 bin 50 metre siperin bugün hangi durumda olduğunu tespit ettik. Aradan geçen 98 yılda nasıl bir değişikliğe uğramışlar. Hangi amaçlarla kullanılmışlar, savaş sırasındaki durumları nasıldı, bugün ne halde bulunuyorlar. Nereden nereye uzanıyorlar. Bizim çalışmamız bunu içeriyor" dedi.

GELECEK YIL DA DEVAM EDECEK

Yrd. Doç. Dr. Atabay, 2014 yılında da devam edecek olan 'Anzak (Arıburnu) Savaş Alanı Üzerine Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda'nın Ortak Tarihsel ve Arkeolojik Araştırması Projesi' sonucunda 2015 yılında Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda'da bir sergi düzenleneceğini, çalışma sonuçları ve Çanakkale Savaşları konusunda bilimsel verilere dayalı olarak hazırlanmaya başlanan kitabın 2015 yılında Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki ayrı dilde yayınlanacağını kaydetti.