Vahşi sulama Bursa'yı da 'susatacak' (ÖZEL HABER)

ERCAN ÇALIŞIR / BURSADA BUGÜN

Ülkemiz su fakiri olma yolunda ilerlerken tarımsal sulamada tercih edilen yanlış ve zararlı yöntemler aralıklarla gündeme geliyor. Su israfının yüzde 75 oranında gerçekleştiği vahşi sulama yönetimi Tarım ve Orman Bakanlığı'nın analiz raporlarında da kendine yer buldu.

Ülkemiz yıllardır süre gelen vahşi sulama yöntemi ile su fakiri olma yolunda hızla ilerliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye'nin 7 bölgesini analiz ederek tarımda kullanılan vahşi sulama tekniklerinin su israfının yüzde 75'ine neden olduğunu ortaya koyup yapılması gerekenleri de açıklamıştı. Bakanlık analizinde, sulamada modern sistemlerin yaygınlaştırılması ve iklime dayanıklı ürünlerin kullanılması önerildi.

Bursa Ziraat Mühendisleri Oda Başkanı Fevzi Çakmak, "Yerkürenin 3/4'ü sularla kaplı olmasına rağmen Bunun %97'si tuzlu sudur, %2.7'si ise buzullarda donmuş bir şekilde bulunmaktadır. İnsanlığın kullanabileceği göl, ırmak, dere vb. gibi tatlı su kaynaklarının yüzdesi ise sadece %0,3'tür. 1 milyar insan evinde temiz, güvenilir içme suyu olmadan yaşamını sürdürüyor. Her gün 5 yaşın altındaki 700'den fazla çocuk, güvenli olmayan su tüketimi ve kötü hijyen koşullarına bağlı olarak ishalden hayatını kaybediyor.

"3 milyardan fazla insan su kıtlığı yaşayacak"

İklim değişikliğinin en önemli etkisinin su döngüsü üzerinde olacağı tüm bilimsel raporlarda ispatlanmıştır. Araştırmalar 2025 yılından itibaren 3 milyardan fazla insanın su kıtlığı yaşayacağını ortaya koymaktadır.

Su stresi yaşayan ülkemizin yerüstü suyu 98 Milyar m3, yeraltı suyu 14 Milyar m3 olup toplam kullanılabilir su (net) miktarı ise 112 Milyar m3 olarak tespit edilmiştir. Kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 1.347 m3/yıl'dır. Bu değerin 2050 yılında 1.120 m3'e düşeceği ve su kıtlığı için sınır değer olan 1.000 m3'e çok yaklaşacağı tahmin edilmektedir. Bu durum bizlere su zengini bir ülke olmadığımız ve hatta su stresi altında olan ülke konumunda olduğumuzu göstermektedir.

Türkiye'de kullanılan suyun % 75'i tarımda, % 13'ü evlerde, % 12'si sanayide kullanılmaktadır.

Ekonomik sulanabilir arazi varlığımız 8.5 milyon ha ve sulamaya açılan arazi miktarımızda 6,7 milyon ha'dır. Tarımsal sulama suyunun  % 72'si açık sulama sistemleri ile , sadece % 28'i kapalı basınçlı sistemlerle sulanacak arazilere ulaştırılmaktadır. Ülke genelinde sulamaya açılan alanlarda sulama oranı %65 ve sulama randımanı ise %45'dir.

"Damla sulama ile yüzde 65 tasarruf sağlamak mümkün"

Su tüketiminin % 75'ini kullanan tarımda ciddi anlamda plansız ve vahşi şekilde sulama yapılmaktadır. Ekili bitkinin ihtiyaç duyduğu dönemde, ihtiyaç duyduğu miktarda, damla ya da yağmurlama sulama yöntemleri ile sulamalar yapılmalıdır. Yine gölet ya da barajlardan tarla başına kapalı sistemlerle kayıp kaçak oranı minimuma indirilerek su getirilmelidir. Ne yazık ki şu anda mevcut sulama sisteminin büyük bölümü halen kanal ya da kanaletlerle açık bir şekilde tarla başına getirilmekte, bu şekilde kayıp kaçak oranı çok yüksek boyutlarda olmaktadır. Bugün için mevcut sulama sistemlerini sadece % 28'lik kısmı kapalı sistemle tarla başına getirilmektedir. Tarımsal sulamada, kapalı basınçlı sulama sistemlerine geçilmesi durumunda, kayıp kaçak oranları minimize edilerek  % 50 ye yakın tasarruf etmek mümkün olacaktır. Tarımsal sulamada yağmurlama sulama ile % 35, damla sulama ile % 65 oranında su tasarrufu sağlamak mümkündür.71 kg et için 15 ton su ve 1 fincan kahve için 170 kg suya ihtiyaç olduğu göz önünde bulundurulduğunda su kaynaklarının sürdürülebilir yönetilmesi gerektiğini, su kıtlığı çekmememiz için her alanda suyu kullanırken düşünerek kullanmamız gerekliliğini ortaya koymaktadır.

"Bursa için de durum aynı"

Bursa özelinde de durum aynıdır. Hala su kaynağından tarla başına kanal ve kanaletlerle su taşımakta, daha sulamaya başlamadan suyun büyük bölümü kaybedilmektedir. Ayrıca damla sulama yapsa bile çiftçi eğitilmediği için gereğinden fazla su kullanmaktadır. Çiftçinin eğitilmesi ve sulama planlamasının mutlaka toprak yapısı ve bitki desenine göre tapılması gerekliliği vardır" ifadelerini kullandı.