Uyku da sonbahara teslim

Uzun ve sıcak yaz günleri yerini yavaş yavaş güneşsiz ve erken kararan havaya bırakıyor. Sonbahar ayları ile birlikte ruhsal değişimler görülebildiği gibi bedensel rahatsızlıklar da ortaya çıkabiliyor. Özellikle mevsim geçişlerinde yaşanan uyku problemleri bu sorunların başında geliyor. Central Hospital'dan Nöroloji Uzmanı Dr. Gamze Eroğlu Arığ, "Yeterli süre ve kalitede uyku gereksinimi karşılanamadığında bu durum; zihinsel işlev bozukluklarına, okul performansı ve mesleki başarıda düşüşe, günlük hayat kalitesinde bozulmalara ve hastalıklara karşı vücut direncinin azalmasına kadar pek çok sosyal ve tıbbi probleme yol açabilir" dedi. Bu aylarda özellikle gecelerin uzayıp gündüzlerin kısalması vücudun biyolojik saatini etkiliyor. Böylece vücudun ritmini sağlayan ve uykuya dalma hızını ayarlayan melatonin hormonunun etkisi de giderek azalmış oluyor. Güneş ışını azalınca, vücuda canlılık ve zindelik veren serotonin hormonu yetersiz kalarak, kişilerde çabuk yorulma, uykusuzluk ve mutsuzluk gibi sorunlara yol açabiliyor. Tüm bu değişiklikler nedeniyle mevsimsel geçişlerde uykuyu düzene sokmak önem taşıyor.

GÜN IŞIĞI ETKİLER

Sirkadiyen adı verilen günlük ritim; insanlarda uyku- uyanıklık döngüsü, duygu durum, hormon düzeyleri ve vücut sıcaklığı gibi pek çok işlev gerçekleştirir. Biyolojik saat olarak da tanımlanabilecek bu ritim, günışığından çok etkilenir.

MELATONİN DEĞİŞİYOR

Sonbahar ve kış aylarında gün ışığına maruz kalınca sürenin kısalmasına bağlı olarak melatonin salınımında değişiklikler yaşanır. Bu da hem uyku- uyanıklık sisteminde, hem de duygu durumunda değişimlere yol açar. Depresif ruh hali ile birlikte uykuya dalma ve uykuyu sürdürme güçlükleri yaşanır. Gündüz aşırı uykulu olma durumu da yaşamı olumsuz etkileyen bir sorun olarak karşımıza çıkabilir.

Enfeksiyonlara davetiye

Melatonin hormonunun azalmasıyla yaşanan uykusuzluğa, serotonin azlığı da eklenince sonbaharda vücudun bağışıklık sistemi iyice zayıflar. Bu sebeple nezle, grip ve soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklar da ortaya çıkar. Aynı nedenle var olan diğer hastalıkların da seyri ağırlaşabilir. Hormonal yapıda meydana gelen tüm bu değişiklikler, mevsimsel geçişlerdeki uyku düzenini sağlamak için büyük önem taşır. Bu nedenle uyku düzenini oturtabilmek için gece saatlerinde uyumak, gündüz saatlerinde ise uyanık kalmak gerekir.

Çay-kahve tüketmeyin

- Yatma ve uyanma saatlerinin düzenli olmalı ve  sık değişkenlik göstermemelidir.
- Yatak odasının fiziksel koşulları (yatak ve yastık kullanımı, odanın ısı ve ışık alması  gibi) uykuya uygun hale getirilmelidir.
- Uyarıcı maddelerin (çay, kahve, alkol, sigara vs.) akşam tüketilmemeli, uyku geldiğinde yatılmalıdır.

Hastalıkların habercisi 

Sürekli uyuma isteği kadar, istenildiği halde uyuyamamak da büyük sorun oluşturabilir. Aşırı uykulu veya uykusuz olmanın en önemli sebepleri; uyku apnesi, narkolepsi ve huzursuz bacak sendromu gibi uyku hastalıkları ya da depresyon gibi ruhsal rahatsızlıklardır.