Tazminat değil, yakınlarımızı istiyoruz

Şemdinli'nin Ortaklar Köyü Ormancık Mezrası'nda 24 Temmuz 1994 tarihinde düzenlenen bir askeri operasyonda, mezrada oturanlardan köy meydanında toplanmaları istendi. İddiaya göre, erkeklerden çırılçıplak soyunmaları istenirken o dönem hamile olan Zübeyde Uslu ve Emine Çelik yapılanlara karşı çıktıkları için dövüldü ve düşük yaptı. Meydanda toplanmayı reddeden Kerem İnan köy meydanında, Aşur Seçkin ise, yaylada öldürüldü, evler yakıldı. Köy korucuları; Cemal Sevli, Reşit Sevli, Salih Şengül, Yusuf Çelik, Naci Şengül, Kemal İzci, Hayrullah Öztürk, Abdullah İnan, Mirhaç Çelik, Cabbar Sevli, Casım Çelik, Hurşit Taşkın de gözaltına alındı. Gözaltına alınan 12 korucudan bir daha da haber alınamadı.
Başvurular üzerine Şemdinli Cumhuriyet Savcılığı soruşturma başlattı. 13 Nisan 1999 tarihinde hazırlanan iddianamede, 2 askeri yetkili hakkında 'Cinayet, gasp, düşüğe neden olma, köyü terk etmeye zorlamak' suçlamalarıyla dava açılması istendi. Ancak iki asker için soruşturma izni verilmedi. Van Bölge İdare Mahkemesi de 18 Temmuz 2000'de dava açılmasına gerek olmadığına karar verdi. Yapılan itirazlarda reddedilince kayıp yakınlarının Avukatı Levent Kanat, 2002 yılında AİHM'e başvurdu. AİHM bu konudaki kararını dün verirken, Avrupa İnsan hakları Sözleşmesi'ndeki 'Yaşam hakkı' başlıklı ikinci, 'İşkence-fena muamele yasağını' içeren üçüncü ve 'özgürlük ve güvenlik hakkı'yla ilgili beşinci maddelerini ihlalden Türkiye'yi suçlu bularak, 1.5 milyon euro tazminat ödemeye mahkum etti.

AİHM'in bu kararı aileleri sevindirmedi. Kayıp 12 kişiden Yusuf Çelik'in eşi Emine Çelik, Casım Çelik'in eşi Meryem Çelik, Reşit Sevli'nin eşi Besna Sevli ile Sıdık Şengül'ün kız kardeşi Bezar Taşkın, yakınlarını nerede olduğunu öğrenmek istediklerini söyledi. Aileler, "19 yıldan beri devam ediyor. Hala kayıplarımız hakkında bilgiye sahip değiliz. Aramızdan alınıp kaybedildiler ve gidebileceğimiz bir mezarları bile yok. Kerem İnan hepimizin gözleri önünde vurularak öldürüldü" diye konuştu. Kayıp Casım Çelik'in oğlu Nevzat Çelik de Türkiye'ye hukuki yolların tükenmesi üzerine AİHM'e gitmek zorunda kaldıklarını belirterek, "Amacımız bu tazminata sahip olmak değil, kayıp babalarımızın nerede olduğudur. Bunca yıldır bu devam ediyor. Kazı çalışması oldu. Ancak, bir sonuç elde edilemedi. İstediğimiz, kazı çalışmalarının devam etmesidir. Kerem İnan köyde, astsubay Fatih Akçay tarafından 18 kurşunla taranarak öldürüldü. Onun mezarını biliyoruz. Şu anki sürecide biliyoruz. Bu süreci göz önünde bulundurarak köye gidebilir ve kazı çalışmasını yapabilirler. Diğer kayıplar Derecik İç Güvenlik Taburu'nda. Orada yeniden kazı yapılsın."

Bu arada, bir askerin savcılığa "12 köy korucusu Derecik İç Güvenlik Taburu bahçesine gömüldü" yönünde bilgi vermesi üzerine üzerine 2009 yılında Şemdinli Cumhuriyet Savcısı ve Hakkari Barosu'ndan 4 avukatın nezaretinde kazı çalışması yapılmış, ancak bir bulguya rastlanmamıştı.