Sedef hastalığı nedir ve belirtileri nelerdir? Tedavi yöntemleri nelerdir?

Toplumda sık görülen bir cilt hastalığı olan sedef, tamamen tedavi edilemiyor. Ancak sedef, tansiyon ya da şeker hastalığı gibi kontrol altında tutulabiliyor. Peki, Sedef hastalığı nedir ve belirtileri nelerdir? Tedavi yöntemleri nelerdir?

Deride hastalığa adını veren sedef rengi kepeklenmelerle kendini belli ediyor. Özellikle vücudun görünen kısımlarında meydana gelmesi hastalarda büyük sıkıntı yaratıyor. Toplumda sık görülen bir cilt hastalığı olan sedefin, bulaşıcı zannedilmesi ise hastaların hayatını iyiden iyiye zorlaştırıyor. Dünyada 125 milyon sedef hastası olduğu tahmin ediliyor. Görülme sıklığı bölgelere ve ülkelere göre değişkenlik göstermekle beraber yüzde 1 ila 3 arasında değişiyor. Türkiye'de ise yüzde 2,5 ila 3 arasında görüldüğüne dair araştırmalar bulunuyor.

SEDEF HASTALIĞINA NE SEBEP OLUR?

Sedef hastalığının kesin nedeni henüz bilinmemekle birlikte, bu hastalığın birçok faktörün bir araya gelmesi sonucu ortaya çıktığına inanılmaktadır.

Normal ritminde deri hücreleri her 10 ila 30 günde bir yenilenir. Sedef hastalığında ise her 3-4 günde bir yeni hücreler oluşur. Genellikle yenileriyle değiştirilen eski hücreler birikir ve ciltte pullanmaya neden olur. Bağışıklık sistemindeki bir bozukluk cildin gereksiz yere iltihaplanmasına neden olur ve bu da yeni cilt hücrelerinin hızla çoğalmasına yol açar.

Sedef hastalığı aynı ailedeki bireylerde görülebildiği gibi bazen kuşak atlayabilir.

Örneğin; bir büyükbaba ve torun etkilenebilir, ancak çocuğun annesi etkilenmeyebilir.

Tüm sedef hastalığı türlerinin bazı ortak tetikleyicileri vardır. Yine sedef hastalığını tetikleyebilecek bu durumlar arasında; deri kesikleri, sıyrıklar veya ameliyatlar, duygusal stres, strep enfeksiyonları, bipolar bozukluk için lityum, antimalaryal ilaçlar, beta blokerler, hidroksiklorokin veya antimalaryal ilaçlar gibi tansiyon ilaçları, aşırı alkol kullanımı ve özellikle genç erkeklerde sigara kullanımı sayılabilir.

Hastalık özellikle kış aylarında ve soğuk günlerde daha sık görülür. Sıcak, güneşli ve nemli ortamlarda bulunmak hastalığa yakalanma olasılığını azaltabilir.

SEDEF HASTALIĞININ BELİRTİLERİ VE TÜRLERİ

Sedef hastalığının belirtileri kişinin tipine göre değişir. Sedef hastalığının en yaygın türü olan plak sedef hastalığının en yaygın belirtisi kırmızı lekeler şeklinde gümüşi pullarla kaplı plaklardır. Bu plaklar kaşıntılı ve ağrılı olabilir. Plaklar bazen çatlayabilir ve kanayabilir. Daha şiddetli vakalarda plaklar büyüyebilir ve birleşerek cildin çok geniş alanlarını kaplayabilir. El ve ayak tırnaklarında renk değişikliği ve çukurlaşma olabilir. Ayrıca tırnaklar parçalanabilir veya tırnak yatağından ayrılabilir. Kafa derisinde pullanma veya kabuklanma oluşabilir.

Genellikle yetişkinlerde görülen püstüler sedef hastalığı, avuç içi ve ayak tabanlarında kırmızı ve pullu bir görünüme neden olan, içi iltihaplı olmayan beyaz veya sarı renkli sıvı ile dolu kabarcıklar olan küçük püstüller şeklindeki püstüler sedef hastalığıdır.

Genellikle çocukluk veya genç erişkinlik döneminde başlayan damlacık tipi veya guttat sedef hastalığıdır. Bu tür genellikle gövde ve uzuvlarda küçük, kırmızı lekelere neden olur. Gut sedef hastalığının tetikleyicileri arasında solunum yolu enfeksiyonları, strep boğaz enfeksiyonu, bademcik iltihabı, stres, cilt yaralanması ve antimalaryal veya beta bloker ilaç kullanımı yer alır.

Koltuk altı, kasık, kulak arkası ve göğüs altı gibi derinin katlandığı yerlerde ortaya çıkan parlak kırmızı lezyonlar şeklinde görülen bir diğer ters sedef hastalığı türüdür.

Eritrodermik sedef hastalığında ise deride yakıcı bir kızarıklık olduğu ve pulların tabakalar halinde dökülebildiği görülür. Eritrodermik sedef hastalığı şiddetli güneş yanığı, enfeksiyon, bazı ilaçların kullanımı ve bazı sedef hastalığı tedavilerinin kesilmesi ile tetiklenebilir. Ciddi hastalıklara ve ciddi sorunlara yol açabileceğinden derhal tedavi edilmesi gerekir.

Ayrıca, sedef hastalığı olan kişilerde romatoid artrit veya psoriatik artrit adı verilen bir artrit türü görülebilir. Bu durumda eklemlerde ağrı ve şişlik meydana gelir.

SEDEF HASTALIĞI TEDAVISI

Sedef hastalığı kronik bir hastalıktır, bu nedenle tedavisi yoktur. Ancak mevcut tedavi yöntemleri en şiddetli vakalarda bile semptomları büyük ölçüde azaltmaktadır.

Sedef hastalığı için yaygın tedaviler arasında steroid kremler, kuru ciltler için nemlendiriciler ve kömür katranı içeren reçeteli kremler veya merhemler, losyonlarda, kremlerde, köpüklerde, şampuanlarda ve özellikle sedef hastalığı için yaygın bir tedavi olan banyo solüsyonlarında bulunan D vitamini, retinoid kremler ile kafa derisi bulunur.

Daha şiddetli ve ağır sedef hastalığı vakalarında farklı tedavi yöntemleri de kullanılmaktadır. Bunlar arasında deri hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak için deriye ultraviyole ışık verilir.

Sadece ağır vakalarda kullanılan metotreksat içerikli ilaçlar kemik iliği, karaciğer ve akciğer sorunlarına yol açabildiği için bir diğer yöntemdir.