Grip aşısı Covid-19'a karşı koruyor mu?

Geçtiğimiz günlerde American Journal of Infection Control'da oldukça ilginç bulguların yer aldığı bir makale yayımlandı. Makale, grip aşısının koronavirüse karşı koruyucu olabileceği ihtimalini öne sürüyordu.

Michigan Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, 15 Temmuz 2020 tarihinden önce Michigan'da Covid-19 testi yaptıran 27 bin 201 kişinin verilerini inceledi. Bu kişilerin 12 bin 997'si daha önce grip aşısı olmuştu.

Sonuçta grip aşısı olan kişilerdeki enfeksiyon oranının yüzde 4, aşılanmayanlardaki enfeksiyon oranının ise yüzde 4,9 olduğu anlaşıldı. Bir başka deyişle grip aşısı olanların Covid-19'a yakalanma olasılığı diğerlerine kıyasla yüzde 24 daha düşüktü.

Araştırmada bir önemli sonuca daha varıldı: Grip aşısı olanların hastaneye yatış ve solunum cihazı ihtiyacı, aşı olmayanlara göre daha düşüktü. Öte yandan aşı olan ve olmayanlar arasında ölüm oranı veya yoğun bakım ihtiyacı açısından hiçbir fark bulunmadığı da sonuçlar arasında yer aldı.

SEBEBİ DOĞUŞTAN GELEN BAĞIŞIKLIK OLABİLİR

Araştırmacılar, grip aşısının 'eğitimli bağışıklık' adı verilen bir süreç nedeniyle yeni koronavirüse karşı koruyucu etkiler sağlayabileceğini varsayıyor.

Bağışıklık sisteminin iki dalı var: Doğuştan gelen bağışıklık sistemi ve adaptif (edinilmiş) bağışıklık sistemi. Uzmanlar, doğuştan gelen bağışıklık sisteminin, vücudun ilk savunma hattı olduğunu ve belirli patojenler için bir hafızası olmadığını, bu yüzden vücuttaki her enfeksiyona karşı mücadele ettiğini söylüyor.

Öte yandan adaptif bağışıklık sistemi, belirli patojenleri tanımak için eğitilebilen sistem. Eğitimli bağışıklık, herhangi bir patojenden gelen uyarıcı moleküllerin, doğuştan gelen bağışıklık sistemini gerçekten ateşleyip harekete geçirebilmesi anlamına geliyor.

Araştırmacılara göre, aşılama sırasında influenza patojeninin ortaya çıkması, doğuştan gelen bağışıklık sistemini harekete geçirmek için yeterli olabiliyor. Bu da daha sonra Covid-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsüne karşı potansiyel bir enfeksiyonla mücadele edebileceği anlamına geliyor.

Araştırmayı yürüten Marion Hofmann Bowman, gazetecilere yaptığı açıklamada, "Grip aşısı olan hastaların aynı zamanda sosyal mesafe kurallarına uyan kişiler olması da mümkün. Bununla birlikte, grip aşısının ilgili bağışıklık sistemi üzerinde doğrudan biyolojik bir etkisinin olabileceği de makul" dedi.

SOSYO-EKONOMİK DURUM ETKİSİ

Londra Sağlık Bilimleri Merkezi'nden Dr. Michael Silverman ise grip aşısı olan bireyler arasındaki düşük Covid-19 enfeksiyonu oranının eğitimli bağışıklık gibi immünolojik sebeplerden değil, sosyo-ekonomik faktörlerden kaynaklandığını söyledi.

"Grip aşısı olanlar, sağlıklarına dikkat eden ve doktor randevularına gitme eğiliminde olan kişilerdir" diyen Silverman sosyo-ekonomik durumu iyi olanların sağlıklarına daha fazla dikkat etme imkanlarının olduğunun da altını çizdi.

GRİP AŞISI ÇOCUKLARDA DA ETKİLİ

Missouri Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapılan bir başka çalışmada ise koronavirüs teşhisi konan 905 çocuğun verileri incelendi. Bulguları tıp dergisi Cureus'ta yayınlanan araştırmada, grip aşısı olanlarda Covid-19 semptomlarının görülme ihtimalinin yüzde 29 oranında daha düşük olduğu sonucuna ulaşıldı.

Araştırmacılar hastaların grip aşısı geçmişini incelemek için 6 ay içinde koronavirüs teşhisi koyulan 20 yaş altı kişilerin verilerini taradı. Araştırma grip aşısı olan çocukların semptomlarının az olmasının yanı sıra, solunum problemleri ihtimalinin de düşük olduğunu keşfetti.

BU VERİLER NE ANLAMA GELİYOR?

Bütün bu araştırma sonuçları akıllarda bazı soruların doğmasına neden oldu:

Grip aşısı Covid-19'a karşı koruma sağlayabilir mi? Cevap 'evet' ise nasıl?

Covid-19 aşısı olan ya da olacak kişiler aynı anda grip aşısı da olabilir mi?

Grip aşısı henüz aşılamaya dahil edilemeyen çocuklar için etkili bir koruma yöntemi olabilir mi?

Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Tutku Taşkınoğlu ile Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, Michigan Üniversitesi'nin yaptığı araştırmanın sonuçlarını değerlendirdi ve grip aşısının koronavirüse karşı etkilerini hurriyet.com.tr okurları için açıkladı.

İKİ HASTALIĞIN BİRLİKTE GEÇİRİLMESİNİ ÖNLER

"Michigan Üniversitesi'nin araştırma sonuçlarına göre hemen grip aşısı mı olmalıyız?" sorusunu yönelttiğimiz Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, "Grip aşısı olunması sadece iki hastalığın birlikte geçirilmesini önleme konusunda olumlu etki sağlar. Grip ve Covid-19'un virüsleri birbirinden farklı protein yapılarına sahip. Bu sebeple grip aşısı koronavirüsün gelişmesi konusunda yeterli bir korunma veya tedavi yöntemi değildir" dedi.

GRİP AŞISI HASTANELERDEKİ YÜKÜ AZALTIR

"Grip aşısının Covid-19'dan koruduğunu söyleyemeyiz" diyen Dr. Tutku Taşkınoğlu ise "Grip aşısı, Covid-19 hastaları için ihtiyacımız olan sağlık kaynaklarını koruyacaktır. Bu nedenle, hastanelerde hem koronavirüs hem de influenzanın yükünü azaltmak için Covid-19 ve grip aşısının yaygın olarak yapılması gereklidir. Grip aşısı sonbaharda grip mevsiminden hemen önce yapıldığından şu an aşılanmak doğru değil" ifadelerine yer verdi.

FARKLI AŞILARIN ETKİNLİKLERİ ARAŞTIRILDI

Pandeminin başından beri birçok çalışmada koronavirüse karşı farklı aşıların etkinliğinin araştırıldığını ifade eden Taşkınoğlu, "BCG, polio, kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMR), suçiçeği, pnömokok, Hepatit A ve Hepatit B aşısı olan kişilerde SARS-CoV-2 enfeksiyonun daha az gözlendiğini eden farklı yayınlar yapıldı. Bu çalışmalardaki niyet Covid-19 aşısı henüz elimizde yokken başka bir silahla pandemiyle savaşıp savaşamayacağımızı görmekti" dedi ve ekledi:

"Grip aşısı da doğuştan gelen bağışıklık savunmasını aktive edilebilir ve bu bağışıklık cevabı koronavirüs ile savaşırken işlev görüyor olabilir. Ama bunu anlamak için daha fazla çalışma yapılması gerekir."

SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLER VİRÜSÜN DOLAYLI SONUCU

Bazı bilim insanlarının grip aşısı olan bireylerin koronavirüse yakalanma oranının düşmesinin sosyo-ekonomik faktörlerden kaynaklandığı yönündeki yorumlarını da sorduğumuz Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, sosyo-ekonomik faktörler ile  koronavirüse yakalanma oranları arasında dolaylı bir ilişki olduğunu belirterek, "Aşı yaptırmak insanların sağlıklarını koruma eğiliminde olduklarını gösterir. Sadece sosyo-ekonomik faktörler değil, bireylerin entelektüel birikim, eğitim düzeyi gibi birçok faktör koronavirüse karşı davranışı etkiliyor" şeklinde konuştu.

Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Tutku Taşkınoğlu ise bu konuda şöyle konuştu: "Koronavirüs enfeksiyon oranları ile sosyo-ekonomik değişkenler arasında bir korelasyon vardır. Enfeksiyon damlacık yoluyla, yakın temasla ve havalandırmanın iyi olmadığı alanlarda bulaştığı için daha kalabalık hanelerde yaşamak ve toplu taşıma kullanmak zorunda olan kişiler arasında enfeksiyon daha çok gözlenir."

Grip aşısı olanların, aşı olmayanlara göre daha temkinli olduklarını ve sosyo-ekonomik farklılıkları nedeni ile daha az koronavirüse yakalanmış olabileceklerini de söyleyen Taşkınoğlu  "Yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar, genç ve sağlıklı insanlara göre daha fazla grip aşısı olmaktadır" dedi.

AŞILAR 14 GÜN ARALIKLA UYGULANMALI

Grip aşısı hakkında en merak edilen konulardan biri de Covid-19 aşısı olan ya da olacak kişilerin aynı anda grip aşısı da olup olamayacağı idi. "Grip aşısı ile Covid-19 aşısını hangi aralıklarla olmak gerekir?" sorusunu yönettiğimiz Taşkınoğlu, iki aşının arasında en az 14 gün olması gerektiğini söyledi ve ekledi:

"İki aşının birbiriyle etkileşime girdiğine dair hiçbir kanıt yoktur. 14 gün beklenmesini istememizin nedeni sıklıkla görülen yan etkileri takip edebilmek için alınan bir önlemdir. Aşıdan sonra yaşanabilecek bazı ortak yan etkilerin hangi aşıdan kaynaklandığını anlamamızı ve önlem almamızı sağlamak açısından önemlidir."

GRİP AŞISI ÇOCUKLARI VİRÜSTEN KORUMAYA YETMEZ

Peki yukarıda bahsettiğimiz araştırmanın ışığında grip aşısı henüz Covid-19 aşısına dahil olmayan çocukları koronavirüsten korumak için etkili bir yöntem olabilir mi?

Dr. Tutku Taşkınoğlu, bu soruya "Koronavirüse karşı korumak için grip aşısı olmak doğru değildir. Bağışıklık sisteminizi gerçekten güçlendirmek istiyorsanız, doktorunuzla sizin ve çocuğunuzun tüm aşı durumunuzu kontrol etmeli ve kapsamlı bir aşı planı hazırlamalısınız. Kabakulak, kızamık, kızamıkçık, tetanoz, çocuk felci, difteri, boğmaca, tüberküloz, Hepatit A ve B, hatta zona için aşılandığımızdan ve çocuğumuzun aşılandığından emin olmalı ve önerilen zamanlarda aşılanmalıyız" cevabını verdi.