Galericiler isyanda: İkinci el araç al-satçılar fırsatçılık yapıyor!

Türkiye'de ikinci el otomobil fiyatları her geçen yükseliyor. Sıfır otomobil arzının olmaması, çip sorunu, fabrikaların üretim durdurması, koronavirüs pandemisinin yarattığı olumsuz hava ikinci el otomobile yaradı.

Piyasada al-satçı olarak bilinen ve yakınları üzerine otomobil alarak satış gerçekleştiren kişiler ise galericilerin mesleğini ellerinden almaya kalktı. Hiçbir vergi, kayıt, resmi unvanı olmamasına rağmen al-satçılar yüzlerce otomobilin satışını gerçekleştirirken galericiler tüm yetki belgelerini almalarına rağmen al-satçılar kadar satış yapamadıklarını açıklıyor.

2018 YILINDA BELGELER ALINDI

Galericiler 2018 yılında galericilik yapabilmek için Ticaret Bakanlığı'ndan belge almak için sınavlara girdi. Sınavlardan başarıyla çıkanlar İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkındaki Yönetmeliğine göre belgelerini aldı ancak henüz aldıkları belgeleri kullanma fırsatı yakalayamadıklarını iddia ettiler. 5 yıl süreyle verilen bu belgelerin geçerliliği 2023 yılında son bulacak.

"RUHSAT DA ALDIK, YETKİ BELGESİ ALDIK AMA ETKİSİ YOK"

Galerici Cumhur Halıcı tüm yetki belgeleri ve ruhsatlarını zamanında aldıklarını ancak henüz kullanamadıklarını, süresinin 2023 yılında dolacağını belirtti. 2023'te hiç kullanamadıkları yetki belgesi için yeniden başvuru yapacaklarını belirten Halıcı "İmtihana girdik, başarılı olduk belgemizi aldık. Belediyeden çalışma ruhsatı da aldık. Tüm resmi evraklarımızı 2018 yılından bu yana hazır tutuyoruz ancak Ticaret Bakanlığı sürekli İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkındaki Yönetmeliği ile ilgili süreyi uzatıyor. Temmuz ayının sonunda yürürlüğe girmesi gerekirken 31/07/2022 tarihine ertelediler. Benim yetki belgem 5 yıllıktı henüz kullanamadım. Şu anda bulunduğum oto galeri sitesinde de bazı galericilere belge verilmiyor. Üst tarafından meskun mahal olmasından dolayı mağdur olan galericiler var ve bunlar oto galeri sitesi içindeki galericiler. Bunun dışında yeni yapılan marka konutların altına da her geçen gün galeriler açılmaya devam ediyor. Bu belgelerin yasal hale gelmesiyle birlikte ikinci el piyasasında taşlar yerine oturacaktır. İyi esnaf ile kötü esnaf arasında müşteriler ayrım yapabilecekler" açıklamasında bulundu.

İKİNCİ EL OTOMOBİLE GARANTİ VERİLECEK

Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte ikinci el otomobilde güven ortamının tesis edildiğini belirten Halıcı "İkinci el otomobili satarken TSE belgesi olan yerden ekspertiz raporunu alıyorum. Müşteriye sunuyorum ve diyorum ki 'Sen de TSE belgesi olan bir ekspertize götür aracı göster.' Bu sayede otomobilde ne var ne yok yetkili kuruluş tarafından rapor ediliyor. Hem müşteri hem de galerici kendini korumaya almış oluyor. Bunun yanında satılan otomobillere belli kilometre ve süreye kadar garanti de veriliyor. Ancak bu kanunun tam anlamıyla devreye girmesinin ertelenmesi galerici esnafını zor durumda bırakıyor" dedi.

OTOMOBİL YATIRIM ARACI OLDU

1980'li yıllarda otomobillerin karaborsaya düştüğünü söyleyen Halıcı "Eskiden otomobil yatırım aracıydı, 1000 liralık otomobili almak için yüzde 8-10 faizler ödenirdi 1 yılda otomobilin fiyatı 2 katına çıkardı. Piyasada otomobil olmadığı için de yüksek fiyatta yine vadeli olarak bir başkasına satılırdı. Sistem bu şekilde ilerlerdi. Günümüzde de sıfır otomobil arzının az olmasından dolayı ikinci el otomobil fiyatları arttı. Buna en büyük etkenlerden birisi de al-satçılar oldu. Hiçbir yetkilerinin olmamasına rağmen otomobil ticareti yapan şahıslar piyasayı manipüle ediyor. Galericiler otomobil satamazken al-satçılar bizden çok satış yapıyor. Al-satçıdan araç alanlar mağdur olurken galericiden araç alanlar karşılarında muhatap bulabiliyor. Esnaf olarak yükümlülüklerimiz var. Kimseyi mağdur etmeye hakkımız yok, sorun varsa müşteri gelip hesabını sorabiliyor. Ancak al-satçıyı bir daha bulamıyor" dedi.

İŞLER DURDU, GELEN GİDEN YOK

İkinci el otomobil piyasasında satışların neredeyse durma noktasına geldiğini belirten Halıcı "Oto galeri sitelerine gelen, giden yok. Fiyatlar yükseldi, kredilerde de kademelendirmeler oluşunca eskiden 50-60 bin lirası olanlar peşinat verip gerisini kredi ile alabiliyordu. Şimdi kredi baremlerinde değişiklik yapıldı ve kredi çıkma oranı da düştü. Bu nedenle ikinci el otomobil piyasası zor günler geçiriyor.

KREDİ ŞARTLARI ZORLAŞTI

Kasko değeri 120.000 TL'yi aşan otomobillerde, bedelin 120.000 TL'ye kadar olan kısmı için yüzde 70, 120.001 TL - 300.000 TL (dahil) arası yüzde 50, 300.001 TL - 750.000 TL (dahil) arası yüzde 30, 750.000 TL - 1.500.000 TL (dahil) arası otomobillerde ise yüzde 20'sine kadar kredi kullandırılabiliyor.

Kasko değeri 120.000 TL (dahil) ve altında olan taşıtlarda kredi vadesi 48 ayı, 120.001-300.000 TL (dahil) arasında olan taşıtlarda kredi vadesi 36 ayı, 300.001-750.000 TL (dahil) arasında olan taşıtlarda kredi vadesi 24 ayı, 750.000 TL üzerinde olan taşıtlarda ise kredinin vadesi 12 ayı geçemiyor.

Otomobil yaşı, 03-36 ay vadede kredi kullanımlarında en fazla 8, 37-48 ay vadede kredi kullanımlarında, en fazla 5 olabiliyor.

İHALELERDE FİYATLAR YÜKSEK ÇIKIYOR

Dev filoların satışa çıkardığı ikinci el otomobil ihalelerinde fiyatların yükseldiğine değinen Halıcı sözlerine şöyle devam etti:

"Kiralama şirketleri belli dönemlerde otomobil satışları yapıyor. Galericiler ise bu ihalelere katılarak otomobil alıyorlar. Son dönemde sıfır otomobil arzında sorun olduğu için filolar da ihalelerde fiyatlarını yükseltti. Bunun yanında ilan sitelerinde al-satçılar fırsatçılık yaparak sürekli fiyat yükseltmeye devam ediyorlar"

VEKALETLE SATIŞLAR DA ENGELLENMELİ

Bir yıl içinde 3 adet ikinci el otomobil alım satımına vergi çıkmıyor. Bir kişi 4'üncü otomobili satarsa vergi çıkmaya başlıyor. Bunu bilen al-satçılar, eşi, annesi, babası, çocuğu, kardeşi, kuzeni, yeğeni üzerine otomobil alıyor. Daha sonra tümünden vekalet alıp satışları al-satçı gerçekleştiriyor. Bu sistemin önüne geçilmesi için belli bir limit konulması gerekiyor. Aksi durumda al-satçılar hiçbir vergi ödemeden galerici gibi işlemlerine devam edebiliyorlar.

GALERİCİLERİ BİR ARAYA TOPLAMAK İSTİYORLAR

İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkındaki yönetmeliğin devreye alınmasıyla birlikte galericilerin sokak aralarından, bina altlarından çıkartılarak organize olmuş alanlara kaydırılması planlanıyor. Şu anda bazı galeriler belediyelerden inşaat, turizm firması, rent a car gibi ruhsatlar alarak sokak aralarında, apartman altlarında galericilik yapmaya devam ediyor. Yönetmeliğin devreye girmesi halinde bu galerilerin kapılarına kilit vurması gerekiyor.

YÖNETMELİK GARANTİ VE EKSPERTİZ KONUSUNDA DEVREDE

Birçok kişi bu konuyu yanlış biliyor. İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkındaki Yönetmelik garanti ve ekspertiz konusunda devreye girdi. 2020 yılının Eylül ayından bu yana yönetmelik bazı durumlar hariç yürürlükte. Burada uzatılan sadece ruhsatlarla ilgili olan konu. Galeriler ruhsat şartlarını yerine getireceklerinin taahhüdünü verip, geçici yetki belgesi alıyorlar. Geçici belgeyle birlikte yasadaki prosedürlerden yararlanıyorlar.

YETKİ BELGESİ OLMAYANLAR CEZA YİYEBİLİR

Yetki belgesi almayanlar ceza yiyebilirler. Ekspertizsiz araç satarsa, yetki belgesini vermeden satış yaparsa ceza yiyebilir. Ekspertiz raporları noterlerde işleniyor. Bütün meslektaşlarımız ekspertizlerini işletsinler. Ticaret Bakanlığı'nın ceza yazma yükümlülüğü var.

AL-SATÇILARA CEZA KESİLEBİLİR

Bu işi gayrıresmi yoldan yapanlar inceleme altında. Noterlerdeki satışlar bilgi ekranına kaydediliyor. İster vekaletle ister normal yapsın bilgi ekranından kontrol ediliyor. İnsanlar yanlış bilgiye sahipler, yönetmelik devrede, Ticaret Bakanlığı istediği zaman bilgilere ulaşıp al-satçılara ceza kesebilir.