Bursa'da 'kentlerde afet riskinin azaltılması' konuşuldu

MERVE DENİZ EKİCİ / BURSADA BUGÜN

Osmangazi Belediyesi ve Osmangazi Kent Konseyi, deprem konusunda bilinçlendirici bir etkinliğe imza atıyor. Moderatörlüğünü Jeofizik Mühendisi Güngör Armutlu'nun üstlendiği, Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Haluk Eyidoğan ve Afet İşleri Müdürlüğü Birim Yöneticisi Doğukan Kemer'in konuşmalar yapacağı 'Kentlerde afet riskinin azaltılması' konulu panel, Ördekli Kültür Merkezi'nde gerçekleştirildi.

Osmangazi Kent Konseyi Başkanı Fatma Çil Yılmaz, etkinliğin bireysel ve toplumsal olarak faydalı olması dileklerini ileterek sözü Moderatör Güngör Armutlu'ya bıraktı.

BAŞ EDEMESEK BİLE AFET ZARARINI EN AZA İNDİRMELİYİZ"

Jeofizik Mühendisi Güngör Armutlu, depremde neler yapılması gerektiğini anlatacakları verimli bir panel olmasını dilediğini belirtti. Armutlu, "Baş edemesek bile bunlarla ilgili çalışmalar yapıp bu durumun zararını en aza indirmeliyiz" dedi. 

"EKİM 2024 İTİBARIYLA OSMANGAZİ'DE 461 TOPLANMA ALANI VAR"

Afet İşleri Müdürlüğü Birim Yöneticisi Doğukan Kemer, "Afet öncesi hazırlık konusuna değinmek istiyorum. Afeti azaltma planlarıyla, AFAD, Kaymakamlık ve Valilikle çalışmalarımıza devam ediyoruz. Afet öncesinde harcanan her bir lira, sonrasında 6-7 lira tasarruf sağlar. Ekim 2024 itibarıyla Osmangazi'de 461 toplanma alanımız oldu. Toplam nüfusun yüzde 38'ini barındıracak alanımız mevcut" açıklamalarıyla E-devlet uygulamasından Afet ve Acil Durum Toplanma Alanları'na ulaşılabileceğini belirtti. 

"BASİT BİR AFET FARKINDALIK EĞİTİMİYLE CAN KAYIPLARI ÖNLENEBİLİR"

Kemer, "Afet öncesinde belediyelerde bir harita çıkartılıp risk planı hazırlanır. İlk aşaması afet risk azaltma planıdır. Her belediye sorumlu olduğu şekilde çalışmak durumundadır. Kırmızı eylemlerde, risk içeren yerler işaretlenir. Bu konular öncelenerek valilik ve belediye başkanlığı tarafınca takip edilir. Binaların araştırılıp olası bir depremde analiz ederek aksiyon alınmasını sağlıyoruz. Çok basit bir afet farkındalık eğitimiyle can kaybını geri çekebiliriz. Eşyaları sabitlemekle başlanabilir. Engellenmesi maliyet gerektirmeyen pek çok durum var. Yapısal olmayan riskleri evinizde gerçekleştirebileceğiniz basit bir tehlike avı ile ortadan kaldırabilirsiniz. Depremde meydana gelen yaralanma ve ölümlerin yaklaşık yüzde 50 ila 60'ı arası yapısal olmayan risklerden kaynaklanır. Uygun malzeme kullanılmayan ve kontrolü yapılmamış binalardan uzak durun.Yapılan bilinçsiz tadilatlardan, kesilen kolonlardan dolayı Kahramanmaraş depreminde çok sayıda insan hayatını kaybetti" açıklamalarında bulundu. Kemer, ayrıca Afet Eğitim ve Koordinasyon Merkezi'nin yeterli olmadığını ve yeniden projelendirilip pek çok farkındalık eğitimi gerçekleştireceklerini belirterek tatbikatlar düzenleyerek farkındalık eğitimlerine yoğunlaşacaklarını belirtti.

Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, düzenlenen panel için Osmangazi Belediyesi ve Osmangazi Kent Konseyi'ne teşekkür ederek farkındalığın önemli olduğunu belirtti. Eyidoğan, "Genellikle deprem haberleri hep olacak mı olmayacak mı, ne zaman olacak gibi sorular sorulur. Afet riski azaltılması konusu gündeme geldiğinde yerleşim yerleri özellikle kentleşme sürecinde afet risklerinin büyüklüğü ve yerleşme yoğunlukları göz önüne alınır" sözleriyle konuşmasına başladı. 

"GÜVENLİ GELECEK İÇİN GEÇMİŞİ UNUTMAYACAĞIZ"

Eyidoğan, "Güvenli bir gelecek için geçmişi unutmayacağız. 1970'li yıllarda Gediz'de deprem oluyor fakat Bursa'da yıkılıyor. Biz depremle ilgili çalışmalar yaparken tarihte yaşanan depremleri araştırıyoruz. Nereden baksanız 2000 yıllık deprem tarihi var. Deprem olacak mı hocamın cevabı bu haritada var. Size etik olarak hangi noktada, hangi tarihte deprem olacağını söylemem mümkün değil. Fal bakmıyoruz müneccim değiliz. Bilim bizi nereye götürüyorsa onu söylüyoruz. Şunu söyleyebiliriz, 1900'den 2024'e baktığımız zaman çok deprem olan bir coğrafyadayız" açıklamalarıyla Bursa'da olan deprem dökümanını paylaştı. 

"BURSA 1855'TE İKİ BÜYÜK DEPREM YAŞADI"

Eyidoğan, Bursa'nın 1855'te iki büyük deprem yaşadığını belirterek, "Ortalama 300 ila 6000 can kaybı olduğu söyleniyor. Tutulan kayıtlar neticesinde bunlar tam bilinemiyor. Yabancı kayıtlardan anlaşıldığı kadarıyla Bursa çok büyük hasar aldı. Bursa'nın önemli yapılarının büyük hasar gördüğü bazı kayıtlarda mevcut. Böyle bir coğrafyada yaşıyoruz. Güncel verilere baktığımızda Marmara'da 124 yılda toplam 4'ten büyük 6 bin 15 deprem olmuş. Son günlerde basına yansıyan yeni fay bulundu haberleri çıktı. Yenişehir'den Gürsu'dan geçip batıya doğru giden bir fay keşfedilmiş. Biraz speküle edilen bir durum. Genelde Marmara Bölgesi'nden deprem hareketlerini belirleyen üç kol var. Kuzey Marmara fayı, Gemlik üzerinden Hendek güneyinden gelen Sarı Hat ve Bursa'dan geçtiği öne sürülen Eskişehir'den geçen Edremit Körfezi hattı" dedi. 

"OLASI MARMARA DEPREMİNDE 11 İL ETKİLENME POTANSİYELİ ALTINDA"

Depreme hazırlıklı olunması gerektiğini sıkça vurgulayan Eyidoğan, "Gemlik'te olur, Yalova'da olur, Bursa'da olur, İstanbul'da olur. Bunlar bölgesel depremler. Nerede deprem olursa çevresi de etkilenir. 11 il, Marmara'da etkilenme potansiyeli altında. Bu bölge, Türkiye bütçesinin yüzde 50'sine yakın. 27 milyon nüfus, Marmara Bölgesi'ndeki depremden etkilenir. Türkiye haritasına baktığımızda nelere hazırlanmamız gerektiğini biliyoruz. Bursa'nın deprem haritası çıkartılıp nerelerin tehlikeli olduğu konusunda çalışmalar yapıldı. Bursa ili için tehlike yaratabilecek 9 ayrı fay segmenti için Sismik Tehlike Haritası çıkarıldı. Her sene, her dakika, her saniye bu duruma hazırlıklı olmalıyız" şeklinde konuştu.

Eyidoğan ayrıca, Jeotermalin turizm ve çevre için önemine ve faylar sayesinde sıcak suların geldiğine kısaca değindi.

EYİDOĞAN AFAD'IN BURSA İÇİN HAZIRLADIĞI AFET KONUSUNDA ZAYIF VE GÜÇLÜ YÖNLERİNİ AKTARDI

Eyidoğan, AFAD'ın Bursa'nın afet konusunda zayıf ve güçlü yönlerini düzenlediği verileri aktardı. Eyidoğan, AFAD, bütün illerde çalışmalar yapıyor. Oraya baktığınız zaman her türlü tehlike için tedbirler var. Bursa için AFAD raporuna göre zayıf yönleri aktif faylarda bulunan tektonik kuşakta yer alması, kentleşme ve sanayileşme oranının yüksek olması, kaçak yapı stoğunun fazla olması, şehir içi ulaşım, iyileştirme çalışmalarının yeterince kapasiteli yapılmaması ve afet eğitimlerine karşı bilgilendirilmelerin yetersiz olduğu söyleniyor. Bursa'nın AFAD'a göre güçlü yönleri ise 35 deprem kayıt istasyonunun bulunması, ana ulaşım arterleri, ekonomik altyapısı, gelişmiş güçlü insan, TÜBİTAK ile hazırlanan deprem risk analizi, özel sektörün üretim kapasitesinin yüksek olması, nüfus verileri, ilçe belediye çalışmaları, yardımlaşma bilincinin yüksek olması ve Türkiye'de tek Afet Eğitim ve Simülasyon Merkezi bulunması" açıklamalarında bulundu.

''DEPREM MASTER PLANI ÇOK DEĞERLİ BİR ÇALIŞMA"

Eyidoğan, dirençli bir kent için yapılması gerekenin Deprem Master Planı olduğunu belirterek, "Yerel yönetimlere çok büyük görevler düşüyor. Senaryo oluşturulup ona göre tedbirler, Master Plan çalışmaları yapılmalı ve Bursa'da bu konu gündemde. Çok değerli bir çalışma. Kentin geleceği açısından Deprem Master Planı çok önemli. Bu plan 'bir deprem olursa nasıl hareket edileceği' konusunu ele alıyor. Bunlarla ilgili jeolojik, jeofizik, jeoteknik çalışmalar yapılır. Doğal, sosyal ve yapısal verilere bakılır. Bilimsel yöntemlerle zaafiyetlerin araştırılması lazım. Türkiye'de en önemli konu olan güçlendirme konusu kötü. Kimse bu işe girmek istemiyor. Çünkü güçlendirme için profesyonel olunmalı. 2 sene önce mezun olmuş inşaat mühendisi güçlendirme yapamaz, yılların deneyimi gerekli. Depremle ilgili konularda televizyonlarda özellikle inşaat mühendislerinin, müteahhitlerin patır patır konuşması lazım. Yapı denetimin, inşaat mühendislerinin, müteahhitlerin çok ciddi sorunları var. Bu sorunları çözmeyip, olayı yalnız rant üzerine inşa edersiniz Türkiye'nin yıkılmasını engelleyemezsiniz" dedi. 

KENTLİ DİRENÇLER İÇİN 10 BAŞLIK

Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, kenti dirençli kılmada on esas başlık olduğuna değindi. Eyidoğan, "Kentli dirençler için 10 başlığı esas almalıyız. Kurumsal ve yönetsel eşgüdümün güçlendirilmesi, yani yerleşme alanlarındaki yerel topluluklar, sivil toplum örgütlerinin katılımı ile sakınım konusunda yasal çerçevenin güçlendirilmesi gerekiyor. Finans kaynaklar, kentsel dönüşüm yapılacak finansal kaynağı nerede bulacağız? Bir finans modeli olması ve oluşturulması gerekiyor. Bir yer oluşturulmalı ve oraya yapılan birikime kimsenin elini sokmaması sağlanmalı. Çoklu risk analizleriyle afet risklerinin nitelik ve kapsamının belirlenmesi sağlanmalı. Altyapı koruma, geliştirme ve sağlamlaştırma çalışmalarıyla koruyucu, yaşamsal ve güçlendirici altyapı işlemleri yapılmalı. Acil durum görevlisi eğitimi ve sağlık tesislerinin korunması amaçlanmalı. Yapı yönetmelikleri ve planlama düzenlemeleriyle riskleri göz önüne alarak yapı yönetmeliklerinin uygulanması sağlanmalıdır. Öğretim ve farkındalık yaratmak için uygulamalı senaryolarla kentte toplumun farkındalığının artırılması amaçlanmalı. Çevre koruma ve ekosistemi güçlendirme çalışmalarıyla iklim değişikliği ve ekosistem bozulması ile yaratılan risklere dikkat çekilmeli. Erken uyarı ve etkili karşı eylem hazırlıklarıyla depreme hazırlık olarak bireysel çalışmalar da yapılmalı. Son olarak iyileştirmeler ve yerel toplulukların geliştirilmesiyle sürdürülebilirliğin, işbirliklerinin ve ortaklıkların güçlendirilmesi amaçlanmalıdır" şeklinde açıkladı.