Bağımsızlık ateşi!

Dünyada milyonlarca kişi Cesur Yürek filmi nedeniyle İskoçlar'a sempati duyar. 18 Eylül'de yapılacak olan bağımsızlık referandumunda bu sempatiden güç alan bir ulus, kendi kaderini tayin edecek. 300 yılı aşkın süredir Birleşik Krallık'ın parçası olarak İngiltere'den yönetilen İskoçlar, referandumda "İskoçya'nın bağımsız bir ülke olması gerektiğini düşünüyor musunuz?" sorusuna 'Evet' yanıtı verirlerse İskoçya, 24 Mart 2016 tarihinde Birleşik Krallık'tan çıkacak ve tam bağımsız bir ülke olarak dünyadaki yerini yeniden konumlandıracak. Bağımsızlık kampanyasına liderlik eden İskoç Başbakan Alex Salmond ve partisi SNP, 5.5 milyonluk ülkede "Yetişkin herkes ülkenin geleceği konusunda söz sahibi olmalı" diyerek seçmen yaşını 16'ya düşürdü. Bu durum 4.1 milyon İskoç'un sandık başına gitmesi anlamına gelecek. Bu tarihi referandumda katılımın çok yüksek olması bekleniyor. 

Londra panikledi 'rüşvet' önerdi

Referanduma 10 gün kala 'Evet' ve 'Hayır' kampanyaları arasındaki fark giderek daralmış, bu durum Ağustos başında 22 puan önde görünen İngiltere yanlılarının uykularını kaçırmaya başlamıştı. YouGov şirketinin dün yayınladığı son anket ise Londra için tam bir kâbus oldu. İskoçya'nın bağımsız olmasını isteyenler ilk kez 'hayır'cıları geride bırakarak yüzde 51'e 49 öne geçti. Bunda Alex Salmond'ın İskoçya'nın Birleşik Krallık'a bağlı kalmasını savunan "Better Together" (Birlikte Daha İyiyiz) kampanyasının lideri, eski Maliye Bakanı Alistair Darling ile TV'deki kapışmasında bariz bir üstünlük sağlamasının büyük payı oldu. İngilizler anket sonucuyla panikledi ve sabah saatlerinde İskoçya'ya daha fazla özerklik öngören yeni bir paket önereceklerini açıkladı.

Cevap bekleyen 4 soru

1) Hangi para kullanılacak?

İskoçya bağımsızlığını kazanırsa, bu yeni ülkenin hangi para birimini kullanacağı, kafalardaki sayısız sorudan biri. Bağımsızlık yanlıları üzerinde Kraliçe'nin fotoğrafı olmasına rağmen en azından bir süre daha sterlin kullanmaya devam edeceklerini belirtiyor. Ancak İngiltere bunun mümkün olamayacağını ilan etti. Yine de İskoçlar İngiltere istemese de bir süre bu parayı kullanabileceklerini belirtiyor. Daha sonra euro'ya geçiş ya da kendi para biriminin belirlenmesi de gündeme gelecek.

2) AB üyesi olacak mı?

İskoçya'nın bağımsızlığı kazanması durumunda Avrupa Birliği üyeliğini otomatik olarak alıp almayacağı büyük tartışma konusu olmuştu. Ancak AB'den gelen açıklamalar İskoçların yeniden adaylık için başvuru yapıp müzakereleri tamamlamak zorunda olduğu yönündeydi. İskoçya'nın AB üyeliği Birleşik Krallık için de önemli. Çünkü üye olup olmaması ticaret ve insan hakları gibi oldukça önemli alanlardaki ilişkileri belirleyici oluyor.

3) Petrol ne olacak?

İngilizler Kuzey Denizi'nde çıkarılan petrol ve doğalgazdan den 6.1 milyar sterlin gelir elde ediyor. Bunun 5.6 milyar sterlinlik kısmı bağımsız İskoçya sınırları içinde kalacak olan kesimden elde ediliyor. İskoç hükümeti bu nedenle "İngiltere kaynaklarımızı sömürüyor" diyerek bağımsızlığı ekonomik olarak da gerekçelendiriyor. İngiltere ise, "Kuzey Denizi bir Britanya başarısıdır. Buradaki petrol ve doğalgaz bizim geniş omuzlarımızda taşınmaya devam etmelidir" diyor.

4) Nükleer füze sorunu

İngiltere'nin nükleer silahları 1960'lardan bu yana İskoçya'nın batı sahilindeki HM deniz üssünde duruyor. İngiltere hükümeti İskoçya bağımsızlığını ilan ederse nükleer sistemin yerinden kaldırılmayacağını söylerken, İskoçya hükümeti ise oluşturulacak yeni anayasa ile İskoçya toprağında nükleer silah bulundurulmayacağının garanti altına alınacağını belirtiyor.


'Hayır' kampının lideri muhalefet

İngiltere ile bağlılılğı savunan "Better Together" (Birlikte Daha İyiyiz) kampanyasına muhalefetteki İşçi Partisi milletvekili Alistair Darling ve İskoçya doğumlu eski başbakan Gordon Brown liderlik ediyor. Başbakan Cameron, muhalefetin bu kampanyaya liderlik ediyor olmasından çok memnun. Böylece İngiltere'de hem iktidar hem de muhalefet İskoç referandumunda ortak tavır almış oluyor. Nitekim dün de İşçi Partisi lideri Ed Milliband, "İskoçya bağımsız olursa sınır kontrolleri getirir pasaport kontrolüne başlarız" diyerek İskoç vatandaşlarına gözdağı verdi. İskoçlar bunları 'korkutma taktikleri' olarak görüyor.

Onu izleyip oy verecekler

Seçmen yaşının referandum için 18'den 16'ya düşürülmesi İngiltere'ye bağlı kalınmasını savunanlar tarafından "Çocuklar Brave Heart (Cesur Yürek) filmini seyredip oy kullanmaya gidecek" sözleriyle eleştiri konusu oldu.

İrlanda'yı tetikler mi?

İskoçya'nın bağımsız olması Birleşik Krallık'ın çatırdaması anlamına gelecek. Bu çatlağın en çok krallığın parçası olan Kuzey İrlanda'da hissedilmesi bekleniyor. Çünkü birçok K.İrlandalı'nın ailesinde İskoçlar bulunuyor. Ayrıca İskoçya'da çok sayıda İrlandalı ikamet ediyor. BBC'ye konuşan Belfast Queen's Üniversitesi'nden Profesör Graham Walker'a göre, bağımsızlık kararı çıkması halinde, İskoçya'daki bağımsızlık karşıtları 'kimlik krizi' yaşayacak. Walker, bu referandumun Kuzey İrlanda'da milliyetçi talepleri güçlendirebileceğini, bir "Birleşik İrlanda referandumu" talebi doğurabileceğini belirtti.